Afrikaanse Varkenspest: Hoe ziet het eruit en hoe sporen we het snel op?

Verschijnselen AVP

Als een bedrijf geïnfecteerd raakt, dan is dat vaak een sluipend proces. De virusverspreiding is traag en het duurt ongeveer 4-19 dagen (of langer) tot de verschijnselen zichtbaar worden (incubatietijd).

Volgens ervaringen van dierenartsen werkzaam in Centraal en Oost-Europa, duurt het in de praktijk vaak 3 tot 4 weken voordat men de eerste verschijnselen van AVP ziet.

Meestal zijn eerst de oudere dieren ziek (subtiele toename in sterfte en verwerpers). Ongeveer een week later zijn er enkele dieren met huidbloedingen en neemt de uitval toe. Ongeveer 2 weken na de eerste verschijnselen, worden er ook biggen ziek.

Overzicht van de meest voorkomende klinische symptomen:

• Acute sterfte (zonder verschijnselen)

• Koorts (niet altijd!)

• Slome varkens, verlies van eetlust

• Abortus, doodgeboorte

• Slingerende gang, slapte achterhand

• Oog- en neusuitvloeiing (uitvloei kan schuimend bloederig zijn zoals bij APP)

• Huidbloedingen, blauwverkleuring van de huid, oren, snuit, liezen en extremiteiten

• Bloederige diarree

• Hoesten, ademhalingsproblemen

Klinische verschijnselen van Afrikaanse varkenspest kunnen veel lijken op die van klassieke varkenspest. In de praktijk is het onderscheid niet relevant. Als u vermoedt dat uw varkens besmet zijn met Afrikaanse varkenspest of klassieke varkenspest dan bent u verplicht om dit te melden bij de NVWA.

Wanneer de dierenarts bellen?

Veel symptomen kunnen ook passen bij andere dierziekten zoals bijvoorbeeld PDNS, Vlekziekte, bloederige diarree bij PIA, bloederige neus uitvloeiingen bij APP, enzovoorts. Een uitbraak van Afrikaanse varkenspest kan daarom makkelijk over het hoofd gezien worden. Vanwege de mogelijk lange incubatieperiode en trage virusverspreiding bestaat bovendien het risico dat een uitbraak pas relatief laat leidt tot alarmerende verschijnselen en sterfte. Er kan in de tussenliggende periode al veel gebeurd zijn en het virus kan zich in die tijd weer verder verspreid hebben.  
Neem dus bij twijfel altijd direct contact op met uw (bedrijfs-)dierenarts!

In het geval dat Afrikaanse varkenspest op de lijst van vermoedelijke oorzaken staat, moet dit via het Landelijk meldpunt voor bestrijding plichtige dierziekten worden gemeld bij de NVWA: 045 - 546 31 88.

Wat gebeurt er na melding NVWA

Een specialistenteam onder leiding van de NVWA komt bij u langs. Dit team bestaat normaal gesproken uit een NVWA-dierenarts, een varkensspecialist van de Gezondheidsdienst voor Dieren en uw eigen dierenarts. Voor de definitieve diagnose van AVP zijn testen in het laboratorium noodzakelijk. Uitslagen zijn meestal al binnen een dag bekend.

Onze ervaring met dit soort meldingen is dat het snel en professioneel afgehandeld wordt en het bedrijf wordt, in geval van negatief resultaat, binnen korte tijd weer vrijgegeven.

Zowel bij de afhandeling van verdenkingen als bij de bestrijding zijn de NVWA-draaiboeken het uitgangspunt en zijn de geldende regelgeving en instructies van de NVWA leidend.

Snelle opsporing door “early warning”

Om een besmettelijke ziekte als Afrikaanse varkenspest in de kiem te smoren, is een snelle opsporing van een eerste nieuwe uitbraak essentieel.

Indien er niet direct een dringende verdenking van AVP bestaat, maar als AVP (of KVP) ook niet helemaal uitgesloten kan worden, kunnen dierenartsen 6 EDTA bloedmonsters nemen van zieke varkens en deze opsturen naar het onderzoeksinstituut Wageningen Bioveterinary Research. (NB: EDTA bloedbuizen zijn andere buizen dat wat u van ons gewend bent, hier zit namelijk een antistollingsmiddel in i.p.v. een stollingsmiddel) Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn bij het inzetten van een koppelkuur, geen reactie op medicatie, koppels met een onduidelijk ziektebeeld, toenemende sterfte waarvoor geen duidelijke oorzaak is aan te wijzen.
Deze monsters worden zowel op AVP als KVP onderzocht. Dit heeft geen enkele consequentie voor uw bedrijf en de onderzoekskosten worden vergoed.

Monitoring bij wilde zwijnen

Voor wilde zwijnen is er een jaarlijks monitoringsprogramma opgezet om mogelijke besmettingen op te sporen. Bovendien is er bij de Jagersvereniging een protocol aanwezig over hoe te handelen als men een dood wild zwijn aantreft. Personen die een dood wild zwijn vinden kunnen dit melden bij de boswachter, politie of terreineigenaar.