Uit de praktijk van de welzijnscoach

Water is nóg belangrijker dan voeding en toch valt het bij mijn bezoeken als welzijnscoach op dat hier op veel bedrijven nog veel winst te behalen is. Water speelt een grote rol bij de prestaties van onze varkens, maar kan indien het onvoldoende beschikbaar is, leiden tot frustratie en staartbijten.  Voor het welzijn en de prestaties van de varkens is voldoende goed drinkwater dus een absolute must!

Over de kwaliteit van het drinkwater kun je eenvoudig zelf een algemene indruk krijgen: Neem een watermonster uit de nippel, laat dit zo’n 20 minuten “rusten” en vergelijk dit dan met een potje kraanwater. Let hierbij op geur, kleur, helderheid en bezinksel. Stel jezelf daarna de vraag “Durf ik dit te drinken?” Indien het watermonster afwijkend is op een van deze punten, ten opzichte van het kraanwater, dan is het zinvol om een watermonster in te sturen naar ons laboratorium voor een uitgebreide controle. Daarnaast is het sowieso aan te raden om een aantal keer per jaar een watermonster van het water uit de drinknippel in te sturen voor onderzoek.

Naast de kwaliteit van het water is ook de beschikbaarheid natuurlijk van belang. Biggen hebben al vanaf 2 dagen leeftijd behoefte aan drinkwater. Op deze leeftijd is een bijtnippel nog te moeilijk om uit te drinken, zorg dus in het kraamhok voor een makkelijk toegankelijk drinkbakje voor de biggen of een laaggeplaatste drinkbak waar zowel de zeug als de big uit kunnen drinken.

  
www.schulzebremer.com                                        www.suevia.nl

Varkens drinken liever uit een drinkbakje dan uit een nippel. Varkens leren sneller drinken uit een bakje en er is minder vermorsing van het water. Drinkbakjes vergen wel meer arbeid, omdat de kans op vervuilen groter is. De drinkbakjes moeten dan ook dagelijks gereinigd worden!

Een eenvoudige manier om het gebruik van drinkbakjes en drinknippels te controleren is de opbrengst te controleren. Deze moet bij jonge biggen minimaal 400 ml/min zijn, bij gespeende biggen 800 ml/min, bij vleesvarkens 1,5 ltr/min en bij zeugen minimaal 2 ltr/min. Daarnaast kun je voelen wat de temperatuur van het water uit de nippel is: is deze warm dan zal het bakje of de nippel onvoldoende tot niet gebruikt worden.

Zo kan het dus voor komen dat het aantal drinkpunten voldoende is, maar dat er door een slechte hygiëne van een aantal bakjes of slecht functionerende nippels, toch sprake is van een tekort met mogelijk tegenvallende prestaties en onrust!

De hoogte van een drinkbakje of drinknippel zal mede het gebruik bepalen. Bij een verkeerd geplaatst drinkpunt zal het varken in een onnatuurlijke houding moeten drinken wat tot frustratie en vermorsing kan leiden. Het drinkpunt zal in hoogte moeten passen bij de grootte van het dier: een systeem met drinknippels op verschillende hoogtes of in hoogte verstelbare nippels heeft daarom de voorkeur. Bij het laatste systeem moet dit verstellen wel regelmatig gebeuren, iets wat in de praktijk helaas regelmatig vergeten wordt.

Positie diverse soorten nippels t.o.v. het varken

Bron: ILVO

Het aantal drinkpunten en de plaatsing van de drinkpunten in het hok is iets dat vaak voor verbetering vatbaar is. Het aantal drinkpunten moet minimaal 1 op 5 bij de gespeende biggen zijn, tot 1 op 10 bij de vleesvarkens en 1 op 15 bij de zeugen. Daarnaast is een aantal van minimaal 2 drinkpunten per hok aan te bevelen. Zeker bij brijbakken, waar water en voer gemengd worden aangeboden, is het aan te bevelen om een extra drinkpunt te plaatsen, omdat varkens die zich niet lekker voelen wel willen drinken maar niet willen eten. Ook bij een hoge temperatuur hebben de varkens behoefte aan alleen water. Een plaatsing van de drinkpunten boven de roosters, niet te ver uit elkaar, niet in een hoek van het hok en niet te ver van de voerbak (1-2 meter) heeft de voorkeur. Dit om vervuiling te voorkomen en omdat het varken het meeste water opneemt rond de voeropname.

Een fout in de drinkwatervoorziening van varkens kan dus snel ontstaan, daarom samenvattend nog enkele praktische tips:

• Controleer de drinkwatervoorziening dagelijks op doorloopsnelheid en reinheid.
• Controleer de kwaliteit van het drinkwater zelf regelmatig op kleur, geur, helderheid en bezinksel en laat dit enkele keren per jaar controleren door ons laboratorium.
• Reinig het drinkwatersysteem na elke ronde en na een eventuele medicijngift via het water.
• Spoel alle leidingen door vóór opleg van de varkens, ook de biggenleiding in de kraamstal.
• Controleer de nippelopbrengst regelmatig.
• Meet het waterverbruik, een afwijkende opname kan een signaal zijn voor een gezondheidsprobleem.

Twijfelt u aan de drinkwatervoorziening van uw varkens of vraagt u zich af waar nog verbeteringen mogelijk zijn? Ik kom graag een keer met u meekijken!