Preventie van hypocalcemie

08 januari 2021

In het eerste artikel is uitgebreid besproken wat kalfziekte nu eigenlijk is, maar belangrijker is er natuurlijk nog om te kijken hoe we het kunnen voorkomen. Hieronder zullen we verschillende zaken bespreken.

Laag Calcium Dieet- Calciumbinders

Een calciumarm droogstandsrantsoen stimuleert de secretie van het paraathormoon (PTH). Dergelijk rantsoen is echter moeilijk samen te stellen omdat je in dit geval minder dan 20g calcium per dag mag voeren. Dit is een stuk eenvoudiger te bereiken als je ook calciumbinders toevoegt. Zeoliet A bindt calcium, fosfor en magnesium in de pens. Koeien die dit de laatste 2-3 weken voor afkalven gevoerd kregen, hadden allen meer calcium in het bloed rond afkalven. Er is wel nog meer onderzoek nodig naar de werking van Zeoliet A en eventuele gevolgen van het tekort aan fosfor en magnesium

Enkele bedrijven binnen onze praktijk maken met succes gebruik van calciumbinders.

DCAD

Anionische zouten toevoegen om het rantsoen aan te zuren voor afkalven is een bewezen manier om minder hypocalcemie te krijgen na afkalven.

DCAD= (kalium(K) + natrium (Na))  – (chloor (CL)+zwavel (S)) = de som moet negatief zijn wil het aanzuren effect hebben. Met name -50 tot -150 is voldoende om de urine ph en bloed ph te laten zakken. Je kan het versimpelen tot kalium min chloride. Kalium is cruciaal en wil je liefst zo dicht mogelijk bij 15g/kg droge stof (DS) krijgen. Als het kalium gehalte hoger is dan 20g/kg DS dan heeft anionische zouten voeren geen zin meer. Dan moet je eerst het kalium omlaag krijgen. Bij een DCAD rantsoen moet het Ca gehalte in t rantsoen wel hoog zijn, namelijk 50 gram/dag.

De beste anionische zouten zijn calciumchloride en amoniumhloride. De zouten met zwavel (S) in vermijdt je best wegens minder smakelijk. Waterstofchloride (HCl) is het effectiefst maar niet toegelaten voor gebruik.

Het werkingsmechanisme is niet helemaal bekend. Kort samengevat creëert een DCAD rantsoen meer botmobilisatie, meer calcium opname uit de darmen en meer calcium uitscheiding  in de nieren. Uit onderzoek waar koeien een DCAD rantsoen gevoerd kregen, kwam naar voren dat koeien 1kg melk extra per dag gaven, 3 tot 12% minder kalfziekte hadden, ze stonden minder aan de nageboorte en hadden minder baarmoederontsteking

De droge stof opname voor afkalven zakt wel bij een DCAD rantsoen, maar de opname na afkalven ligt dan weer hoger. Het dalen in opname voor afkalven zou niks te maken met de smaak van de zouten, maar zou een gevolg zijn van de metabole acidose in de koe.

Vitamine D3

Sinds we weten dat een metaboliet van VitD3 (1.25(OH)2D3)  noodzakelijk is voor het calciummetabolisme wordt in de meeste rantsoenen 30.000 tot 50.000 IU vitamine D3 per koe per dag gesupplementeerd. In Europa is dat begrensd tot 4000 IU/kg DS per dag. Vit D3 of vitamine D3 metabolieten inspuiten zijn niet effectief omdat ze snel afgebroken worden en het parathormoon afremmen door een negatief feed-back mechanisme.

Daarnaast hebben ook afweercellen en uiercellen hebben nood aan vitamine D3, dus ook daarvoor is extra VitD3 geven zinvol.

Calcium Inspuiten na afkalven

Omdat het parathormoon en het calciummetabolisme pas 1-2 dagen na afkalven actief wordt lijkt het zinvol om die paar dagen te overbruggen door extra calcium aan de koe te geven. De meeste boeren geven dan preventief een infuus of spuiten calcium onderhuids.

Calciuminfusen bevatten meestal 10 gram calcium per 500 cc. De ideale dosis bleek net geen 2gram Ca/100kg LG. Toedienen doen we best met een snelheid van 1g/minuut. Dus 10 minuten over een infuus… Lang he. Onderhuids inspuiten verhoogde de calciumbloedspiegel ongeveer even lang als een infuus.Per injectieplek mag je wel slechts maximaal 1-1.5 gram calcium spuiten. Anders krijg je soms sterfte van weefsel. Omdat de bloedcirculatie van een koe met kalfziekte niet zo goed werkt zal onderhuids calcium minder snel door het lichaam gaan en heeft het doorgaans minder resultaat dan een infuus. De combinatie van de twee kans soms onverwacht fataal zijn als de onderhuidse calcium versnelt vrijkomt tijdens een calcium infuus.

Helaas zal calcium toedienen via een infuus of injectie het ca metabolisme van de koe afremmen. Verschillende studies tonen aan dat 24 uur na een infuus er een “rebound hypocalcemie” ontstaat. Dit was te zien bij koeien die geen klinische kalfziekte hadden maar wel een infuus met calcium of een onderhuidse injectie.

Conclusie: Preventief calcium injecteren in een koe zonder symptomen is af te raden. Bij een koe met klinische kalfziekte kan je evenwel niet zonder een infuus. Maar daarna ga je beter over tot oraal toedienen.

Oraal calcium geven na afkalven

Dit doen we preventief of als nabehandeling door middel van bolussen. Deze bevatten meestal 40-50 gram calcium en vaak onder de vorm van snel en traag absorbeerbare calcium zouten. Afhankelijk van de samenstelling verhogen ze de bloedconcentratie 1 tot 24 uur. De meeste van onze commerciële bolussen hebben slechts 6 uur effect. Een snel calciumzout is calciumchloride, een traag calciumzout is calciumpropionaat. Bij oudere koeien of koeien met een hoge productie is preventief bolussen geven na afkalven zinvol gebleken. En dat de eerste 4-5 dagen tot het ca-metabolisme van de koe goed functioneert.

Management

Al de bovenstaande opties staan of vallen met het management van de droge koeien. Comfort, vreetplaatsen, drinkwater, goed gemengd en fris rantsoen etc. zijn cruciaal om de DSO te maximaliseren. Samenvattend zijn DCAD rantsoenen in de droogstand de best onderbouwde methode ter preventie van calcium tekort. Oraal calcium toedienen bij oudere koeien en risicokoeien is na afkalven de beste preventietherapie.

Meer nieuws

18 januari 2024

Symposium in Hannover 16-17 januari 2024

Op 16 en 17 januari organiseerde Lintjeshof samen met Agro-Vet, Hypor, Boehringer Ingelheim, GFS en...
12 december 2023

Sustainable pig farming event 16-17 januari in Hannover

Lintjeshof is trotse partner van dit tweedaagse congres in Hannover. Meld je snel aan met deze
25 oktober 2023

Presentatie Lintjeshof in Spanje

Op de bijeenkomst van Catalaanse varkensdierenartsen van 25 oktober 2023 in Manresa vertelde Karien...